Niewielu Śremian wie, że w śremskim Batalionie Podchorążych Rezerwy nr 7, wojskowe szlify otrzymywał powstaniec warszawski, związany z owianym złą sławą, przedwojennym Obozem Narodowo-Radykalnym – por. Władysław Jamontt.
Dzięki temu, iż Śrem był miastem, gdzie przed II wojną nie brakowało szkół wojskowych, w naszym mieście mogły przebywać ciekawe osobistości z m.in. Polskiego Państwa Podziemnego. Tego przykładem jest por. Władysław Jamontt, który pomiędzy 1931 a 1932 szkolił się w tutejszej podchorążówce. Zapisał on się w historii jako postać niejednoznaczna, z niewyjaśnionym życiorysem, lecz na pewno tragicznym, co świadczy dramat walk o stolicę oraz przejście przez komunistyczne śledztwo i więzienie.
Władysław Jamontt urodził się 28 sierpnia 1910 roku w Warszawie, jako syn Janusza, profesora prawa i sędziego Sądu Najwyższego, i Róży z domu de La Tour. Miał siostrę Helenę. Uczęszczał do Szkoły Mazowieckiej w Warszawie, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości. Od 1932 do 1937 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1933 został zawieszony na rok z powodu rozwieszania plakatów przeciwko Antoniemu Sujkowskiemu, uczonemu związanemu z obozem sanacyjnym. W czasie studiów zaangażował się w działalność w Związku Akademickim Młodzież Wszechpolska. Następnie jak wiele młodych narodowców współtworzył Obóz Narodowo-Radykalny. W od maja do czerwca 1934 roku przebywał w areszcie przez miesiąc, po starciu ulicznym z bojówką Polskiej Partii Socjalistycznej (były one bardzo popularne w Warszawie w latach 30-tych). Miał również problemy w związku z przynależnością do ONR na uczelni, jednak sprawa dyscyplinarna została umorzona.
Po zdelegalizowaniu tej organizacji przez władze i rozłamie, wszedł w 1935 roku do grupy, czerpiącej wzorce z włoskiego faszyzmu, Ruch Narodowo-Radykalny „Falanga”, pod przywódctwem Bolesława Piaseckiego.
W latach 1931–1932 uczestniczył w kursie podchorążych piechoty w Śremie (Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 7, który pod względem organizacyjnym i wyszkolenia podporządkowany został dowódcy 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty, a pod względem administracyjnym dowódcy 68 Pułku Piechoty z Wrześni). i został mianowany porucznikiem rezerwy saperów.
Współtworzył tajną organizację „Pobudka”, która skupiała przedwojennych falangistów. Po scaleniu na początku 1942 roku ze Związkiem Walki Zbrojnej, od 1943 był oficerem kontrwywiadu Komendy Głównej Armii Krajowej. Należał do Komendy Głównej Armii Krajowej - Oddział II (Informacyjno-Wywiadowczy) - Referat 996 - Rejestracja niemieckiej działalności w środowiskach obcokrajowców. Był zamieszany w niewyjaśnioną sprawę wykonania wyroków śmierci na pełniących funkcje kierownicze w Wydziale Informacji Biura i Propagandy Komendy Głównej AK Ludwiku Widerszalu i Jerzym Makowieckim z lata 1944 roku. Poprzez pracę konspiracyjną używał pseudonimów - „K-10”, „Olgierd”, „Tatarkin”.
W czasie Powstania Warszawskiego walczył w Komendzie Głównej Armii Krajowej - pułk "Baszta" - kompania saperów na Mokotowie. Po klęsce walk powstańczych, wyszedł z Warszawy razem z ludnością cywilną. Po wojnie od 1947 roku podjął studia doktoranckie, jednak przeszłość go dopadła i został aresztowany w 1949, co przekreśliło plany naukowe. Po aresztowaniu 5 lutego 1949 został 13 września 1951 skazany na karę śmierci, którą zamieniono na dożywocie. Objęty amnestią opuścił więzienie 15 czerwca 1956. Zmarł niecałe 3 lata później – 7 czerwca 1959 roku. Komunistyczne więzienia pozostawiały trwałe zniszczenia organizmu. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera IIB 28-4-1).
Niestety takie były losy powstańcze: agonia w walkach o stolicę, jeniectwo, obóz koncentracyjny lub prześladowanie przez komunistów po wojnie. W dzisiejszą rocznicę powinniśmy pamiętać o tych ludziach, którzy poszli w bój, oddając im hołd za „zachowanie się jak trzeba”, za miłość do ojczyzny. Sens i potrzebę wybuchu powstania można oceniać różnie, nawet wtedy było tyle zwolenników co przeciwników, jednak każdy z nich zasługuje na przypomnienie a i Śrem ma o kim pamiętać.
Zebrał i opracował Wiktor Chicheł
Zdjęcia:
1 - https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/wladyslaw-jamontt,12713.html
2 - https://pl.wikipedia.org/wiki/Zgrupowanie_Pułku_Baszta#/media/Plik:AK_BASZTA.jpg
0
0
0
0
0
0
.jpg){kind=link}
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz