Powiaty o finansowaniu edukacji uczniów z Ukrainy: budżety JST kolejnych wydatków nie będą w stanie ponieść

W opinii do projektu nowelizacji przepisów o pomocy obywatelom Ukrainy, ZPP zwrócił się o wyjaśnienie, jak będzie wyglądało finansowanie zadań oświatowych od 2025 r. W ocenie skutków regulacji wskazano, że zakończenie działania Funduszu Pomocy będzie wymagało sfinansowania dodatkowych zadań oświatowych jednostek samorządu terytorialnego z innego źródła, np. z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej, która powinna być odpowiednio zwiększona w roku 2025. Natomiast powiaty obawiają się niedoszacowania tych kosztów.

„Biorąc pod uwagę, że rezerwa części oświatowej subwencji ogólnej już aktualnie jest nieadekwatna do potrzeb, szczególnie w kontekście kryterium dot. wzrostu zadań szkolnych i pozaszkolnych, które finansuje w zaledwie ok. 25 proc., nie uważamy żeby zasadnym było finansowanie z tego źródła od września 2025 r. zadań, które dotychczas znajdują pokrycie w Funduszu Pomocy. Jeżeli rezerwa w takim samym stopniu ma pokryć dodatkowe zadania oświatowe wynikające aktualnie z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w jakim aktualnie pokrywa zadania subwencjonowane, dojdzie do przerzucenia na budżety jednostek samorządu terytorialnego kolejnych wydatków, których ponieść nie będą w stanie” – napisano w opinii. 

ZPP oczekuje też wyjaśnień na temat źródła finansowania zatrudnienia asystentów międzykulturowych. Jak wskazano w projekcie ustawy, do przepisów Prawa oświatowego ma być dodane fakultatywne zadanie polegające na zatrudnianiu w szkole asystentów międzykulturowych. Przepis ten będzie obowiązywał również po wygaszeniu Funduszu Pomocy.

„Sytuacja dotyczy zarówno asystentów zatrudnionych w trakcie obowiązywania Funduszu Pomocy jak i takich których na gruncie Prawa oświatowego będzie można zatrudnić później. Zgodnie bowiem z art. 167 ust. 4 Konstytucji RP Zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych” – zaznaczono w opinii.

Powiaty chcą też uregulowania kwestii okresu pobierania przez uczniów z Ukrainy bezpłatnej nauki języka polskiego w szkole podstawowej. 

Projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy zakłada przedłużenie do 30 września 2025 r. okresu, w którym pobyt obywateli Ukrainy przebywających w Polsce w związku z działaniami wojennymi jest uznawany za legalny. Do tego czasu uchodźcy z Ukrainy będą mieli prawo m.in. do dostępu do świadczeń zdrowotnych, świadczeń rodzinnych i socjalnych, świadczeń wypłacanych przez ZUS oraz możliwości pobytu w obiektach zbiorowego zakwaterowania. Proponowane przepisy gwarantują też uczniom z Ukrainy dostęp do polskiego systemu edukacji. 

mr/