Samorządy zaniepokojone planowanymi zmianami w audycie wewnętrznym w JST

Pod koniec kwietnia Śląski Związek Gmin i Powiatów przyjął stanowisko, w którym wyraził swoje obawy dotyczące projektowanych zmian w zakresie funkcjonowania audytu wewnętrznego w samorządach. Plany reformy zaprezentowali urzędnicy resortu finansów podczas konferencji pn. „Krajobraz audytu w nauce i praktyce", która odbyła się w dniu 2 kwietnia 2024 r. w Katowicach.

Zgodnie z prezentacją ministerstwa opracowano 66 działań na lata 2024-2027 mających na celu m.in. zwiększenie świadomości kadry kierowniczej, optymalizację funkcji audytu wewnętrznego, wzmocnienie niezależności audytu wewnętrznego oraz ustanowienie mechanizmu rozliczalności audytu.  

Zdaniem przedstawicieli ŚZGiP z punktu widzenia wójtów, burmistrzów i prezydentów miast najbardziej kontrowersyjne są działania w obszarze mechanizmu rozliczalności polegające na poszerzeniu zakresu raportowania i monitoringu na samorządy. 

Według samorządowców działania te powinny być prowadzone tylko w odniesieniu do administracji rządowej. 

„Audyt wewnętrzny stanowi narzędzie wspomagające kierownika jednostki w jej sprawnym zarządzaniu i eliminowaniu potencjalnych niezgodności, a realizacja zaleceń audytu niejednokrotnie uchroniła jednostkę przed wnioskami pokontrolnymi zewnętrznych instytucji kontrolnych. Raportowanie zaleceń audytowych wydanych w konkretnej jednostce samorządu terytorialnego do Ministerstwa Finansów naruszy zasadę samorządności” – wskazano w stanowisku. 

W ocenie śląskich samorządowców takie działanie będzie stanowiło krok w kierunku centralizacji funkcji audytu, a nie utrzymania jego niezależności. „Będzie stawiało także audytorów w niekomfortowej sytuacji, kiedy to o niedociągnięciach swojego pracodawcy informują Ministerstwo Finansów" - czytamy w stanowisku. 

Zdaniem ŚZGiP przyjęcie takich rozwiązań może wywołać niechęć do działań audytu w samorządach, a nie planowane wzmocnienie funkcji audytu.

"Z tych względów apelujemy o wyłączenie jednostek samorządu terytorialnego z planowanych działań dotyczących raportowania i monitorowania audytu wewnętrznego do Ministra Finansów" - napisano w stanowisku.

Zgodnie z przepisami audyt wewnętrzny prowadzi się w JST, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej jednostki kwota dochodów i przychodów lub kwota wydatków i rozchodów przekroczyła wysokość 40 mln zł.

Audyt może prowadzić zarówno audytor wewnętrzny zatrudniony w jednostce albo usługodawca niezatrudniony w jednostce. 

W jednostkach samorządu terytorialnego audyt wewnętrzny może być prowadzony przez usługodawcę, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej JST kwota dochodów i przychodów oraz kwota wydatków i rozchodów jest niższa niż 100 mln zł. Oznacza, że ujęta w uchwale budżetowej suma dochodów i przychodów albo suma wydatków i rozchodów będzie równa lub przewyższy 100 mln zł, wójt (burmistrz, prezydent miasta) będzie zobowiązany do zatrudnienia audytora wewnętrznego. 

mp/