Samorządowe obiekty docenione w konkursie „Zabytek Zadbany” (lista laureatów)

W kategorii utrwalenia wartości zabytkowej obiektu dwa równorzędne tytuły laureatów przyznano miastu Jelenia Góra za prace konserwatorskie w zespole willi secesyjnej Maxa Erfurta w Jeleniej Górze oraz miastu Nowy Dwór Mazowiecki za prace budowlane i konserwatorskie w kasynie oficerskim w Twierdzy Modlin.

Wyróżnienia przyznano miastu Łódź za prace konserwatorskie w kamienicy Hilarego Majewskiego oraz zborowi Kościoła Chrześcijan Baptystów Rzeczypospolitej Polskiej za prace budowlane i konserwatorskie przeprowadzone w budynku z kaplicą baptystów w Szczecinie.

W kategorii rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu tytuł laureata przyznano Muzeum w Lewkowie za prace budowlane, konserwatorskie i rewaloryzacyjne w miejscowym klasycystycznym zespole pałacowo-parkowym. Wyróżnienia przyznano gminie Twardogóra za przeprowadzenie prac zabezpieczających i restauratorskich, dzięki którym zachowano zgodnie z zasadami konserwatorskimi oryginalną substancję i formę trwałej ruiny pałacu w zespole pałacowo-parkowym w Goszczu oraz Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie za zabezpieczenie i udostępnienie ruin zamku Lipowiec w Babicach.

W kategorii adaptacji obiektów zabytkowych tytuł laureata przyznano spółce Euro Styl Montownia za prace konserwatorskie i adaptacyjne w budynku produkcyjno-magazynowym na terenie dawnej Stoczni Gdańskiej (obecnie Montowni Lofts & Experience). Wyróżnienia otrzymały: Kampinoski Park Narodowy za przywrócenie właściwego stanu technicznego, zachowanie historycznego charakteru i formy architektonicznej zespołu drewnianej zabudowy leśniczówki w Granicy oraz nadanie mu nowych funkcji użytkowych; gmina Olkusz za wysoki poziom wykonanych prac budowlanych i konserwatorskich oraz udaną adaptację do nowych funkcji budynku dawnego starostwa – wraz z piwnicami kwartału królewskiego – i gotyckich piwnic ratuszowych w Olkuszu oraz Uniwersytet WSB Merito w Poznaniu za prace budowlane i konserwatorskie oraz przystosowanie historycznych budynków pokoszarowych przy ul. Franciszka Ratajczaka 1 i 3 w Poznaniu do nowej funkcji biurowo-dydaktycznej i współczesnych wymogów funkcjonalno-użytkowych.

W kategorii architektury i budownictwa drewnianego laureatem został kościół filialny Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej (właściciel: Parafia Rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzepinie), a wyróżnienia przyznano: pawilonowi Starej Pijalni w Goczałkowicach-Zdroju (właściciel: Uzdrowisko Goczałkowice-Zdrój Sp. z o. o.), leśniczówce przy ul. Rydzowej 1 w Warszawie (właściciel: Lasy Miejskie Warszawa) oraz kościołowi Świętej Anny w Jaktorowie (właściciel: Parafia Rzymskokatolicka Świętej Anny w Jaktorowie).

W kategorii zabytków techniki tytuł laureata przyznano maszynowni i nadszybiu szybu Kościuszko (właściciel: Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku), natomiast w kategorii specjalnej właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkiem laureatami zostały: lamus dworski parteru dawnego dworu wieżowego w Hawłowicach Górnych (właściciel: Marian Wołkowski-Wolski) oraz muzeum „Dom Szewca” w Pszczewie (właściciel: Gminny Ośrodek Kultury w Pszczewie).

Istniejący od 1975 roku konkurs Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków ma charakter otwarty i nieodpłatny. Adresowany jest do właścicieli, posiadaczy i zarządców obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych, którzy wzorowo wywiązują się z obowiązku opieki nad zabytkami.

W konkursie ocenie podlega poziom i zakres badań konserwatorskich, program prac konserwatorskich, forma i poziom wykonanych prac, zachowanie integralności i utrwalenie autentyzmu substancji zabytkowej, stan obiektu po działaniach konserwatorskich, adaptacyjnych lub innych.

Konkurs rozgrywany jest w siedmiu kategoriach: Utrwalenie wartości zabytkowej obiektu; Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe); Adaptacja obiektów zabytkowych; Architektura i budownictwo drewniane; Zabytki techniki (w tym budownictwo przemysłowe i inżynieryjne); Zabytek dostępny; oraz kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem.

Od 2024 roku obowiązuje nowy regulamin konkursu, który wprowadził nową kategorię „Zabytek dostępny”. Jest ona dedykowana pracom przeprowadzonym z uwzględnieniem rozwiązań służących przystosowaniu zabytków dla osób ze szczególnymi potrzebami. W tegorocznej edycji konkursu nagrody w tej kategorii nie przyznano.

mam/