Ekspert: w sprawie Ewy Tylman prokuratura powinna zrozumieć, że nie ma drogi na skróty

We wtorek Sąd Okręgowy w Poznaniu po raz trzeci - jako sąd I instancji - wydał wyrok uniewinniający Adama Z. od zarzutu zabójstwa Ewy Tylman.

W sprawie Ewy Tylman prokuratura powinna w końcu zrozumieć to, co płynie z tej sprawy, że nie ma drogi nad skróty, że uparte dążenie do tego, żeby typowanemu sprawcy za wszelką cenę przypisać sprawstwo i winę kończy się klęską - powiedział PAP adw. dr Łukasz Chojniak, karnista z UW.

Kobieta zaginęła w listopadzie 2015 r. Po kilku miesiącach z Warty wyłowiono jej ciało. Ze względu na znaczny rozkład zwłok biegli nie byli w stanie jednoznacznie określić przyczyny śmierci. Według aktu oskarżenia, 23 listopada 2015 r. Adam Z. zepchnął Ewę Tylman ze skarpy, a potem nieprzytomną wrzucił do wody. Zarzucane Adamowi Z. w akcie oskarżenia zabójstwo z zamiarem ewentualnym to zbrodnia zagrożona karą do dożywotniego pozbawienia wolności.

Adw. dr Łukasz Chojniak, karnista z Uniwersytetu Warszawskiego, pytany przez PAP co jest takiego w sprawie Ewy Tylman, że po niemal 10 latach od tamtych tragicznych zdarzeń, ta sprawa nadal wzbudza takie emocje i zainteresowanie, odpowiedział, że "każda sprawa o zabójstwo będzie wzbudzała zainteresowanie, zwłaszcza kiedy oglądamy ją z perspektywy medialnej".

Ekspert zaznaczył, że to także sprawa, w której nie wszystko jest jasne i wyjaśnione i w której pojawia się pewna tajemnica. "Nie jest jasne też czy w ogóle dobrze wytypowano sprawcę, nie wiadomo co się dokładnie wydarzyło - więc ta sprawa będzie przykuwała zainteresowanie i nie ma w tym nic nadzwyczajnego, że to zainteresowanie jest" - powiedział.

"Natomiast, co trzeba bardzo głośno i jasno powiedzieć to, że mamy kolejny wyrok uniewinniający w tej sprawie. Co ważne, również prokuratura już ze zdecydowanie mniejszą determinacją forsuje zarzuty w stosunku do oskarżonego" - dodał. Przypomniał, że w trakcie ostatnich mów końcowych, prokuratura sama wniosła do sądu o uznanie oskarżonego za winnego niedokonania zabójstwa, ale nieudzielenia pomocy Ewie Tylman i wymierzenie mu za to przestępstwo kary 3 lat pozbawienia wolności.

W opinii eksperta proces w sprawie Ewy Tylman to przykład sprawy, która "została w sposób bardzo zły poprowadzona". "To nie oznacza, że mamy do czynienia z winnym na sali sądowej, któremu winy nie udowodniono. Tylko mamy do czynienia po prostu ze źle przygotowaną sprawą, na skutek czego oskarżony musi znosić teraz wielokrotny proces sądowy, bo sądy po prostu próbują w jakiś sposób tę zagadkę, którą przedstawiła prokuratura, rozwikłać" - podkreślił ekspert.

Adwokat został zapytany przez PAP o ocenę działań i postawy prokuratury w tej sprawie, oraz czy kolejny wyrok uniewinniający Adama Z. można uznać za klęskę prokuratury.

"Uniewinnienie jest przede wszystkim zwycięstwem sprawiedliwości. Pamiętajmy o tym, że mamy do czynienia na razie z nieprawomocnym uniewinnieniem, ale chroni tego oskarżonego cały czas domniemanie niewinności, jest on osobą niewinną. Mówienie o klęsce prokuratury trochę by wskazywało, pośrednio, i może budować takie fałszywe wrażenie, że to jest osoba winna, tylko winy jej nie udowodniono - to nie jest tak. Żebyśmy mieli jasność, mamy do czynienia z tryumfem sprawiedliwości, ponieważ jest nieszczęściem i dramatem, jeśli osoba niewinna jest skazywana przez sąd" - mówił.

Odnosząc się do sprawy Adama Z., ekspert wskazał, że "z relacji, które płyną z sali sądowej, z uzasadnień wyroków, wynika bardzo jednoznacznie, że pierwsze czynności w tym postępowaniu zostały przeprowadzone z rażącym naruszeniem prawa do obrony oskarżonego".

"Ja bym chciał, żeby prokuratura wzięła sobie do serca w końcu to, co płynie z tej sprawy, co płynie także z innych spraw, że nie ma drogi nad skróty, że uparte dążenie do tego, żeby typowanemu sprawcy za wszelką cenę przypisać sprawstwo i winę kończy się rzeczywiście klęską prokuratury. Ale przede wszystkim i to trzeba podkreślać, takie postępowanie kończy się też dramatem wszystkich osób z nim związanych - bo to jest dramat rodziny Ewy Tylman, ale to jest też dramat oskarżonego i jego bliskich. Tu nie ma zwycięzców, to są tylko i wyłącznie osoby, które ponoszą określone krzywdy i straty związane z tym, że to postępowanie wygląda tak, a nie inaczej" - dodał.

Ekspert pytany, czy sprawa, w której sąd pierwszej instancji trzykrotnie uniewinnia oskarżonego jest ewenementem w polskim sądownictwie, zaznaczył, że "nie jest to sytuacja częsta, ale zdarzają się takie sprawy".

"Należy pamiętać, że powtórzenie postępowania sądowego może wynikać z różnych przyczyn. Różne są wskazania sądu, który uchyla taki wyrok i oczywiście to nie jest nigdy dobre, bo sprawa powinna się zakończyć w dwóch instancjach i nie wracać do nowego rozpoznania. Ponowny proces to zawsze kwestia dodatkowego czasu związanego z kolejnym procesem, to kwestia traumatyzowania tych wszystkich, którzy są na tej sali po dwóch stronach" - mówił.

Ekspert zaznaczył, że w procesie Adama Z. za każdym razem "sąd stawał przed trudnym zadaniem do udźwignięcia".

"Trudność tego zadania polegała na tym, że z jednej strony sąd nie może ulegać presji i skazywać mimo braku dowodów, a z drugiej strony, uniewinniając, też musi mieć pewność, że wszystkie dowody zostały przeprowadzone, że nie przymknięto oczu na prawdę, która może czai się gdzieś za rogiem. Biorąc pod uwagę to, że jest to już kolejne rozpoznanie tej sprawy, mam głęboką nadzieję, że ta sprawa zmierza do finału" - powiedział.

Dodał, że mimo dotychczasowych procesów, "sprawa jest nadal do wyjaśnienia, to jest jasne. Nadal nie wiemy, co tam się dokładnie wydarzyło, to trzeba ustalić. Po tym procesie wiemy tylko, że nie ma dowodów na sprawstwo i winę oskarżonego - ale dalej nie wiemy co się wydarzyło".

Pierwszy proces Adama Z. toczył się przed poznańskim sądem okręgowym od stycznia 2017 r. W kwietniu 2019 r. Sąd Okręgowy uznał, że Adam Z. nie zabił Ewy Tylman i uniewinnił go od zarzutu zabójstwa z zamiarem ewentualnym. W styczniu 2020 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu uchylił wyrok sądu pierwszej instancji i skierował sprawę do ponownego rozpoznania.

Ponowny proces Adama Z. ruszył w marcu 2021 r. Prokuratura w mowie końcowej wnosiła o uznanie Adama Z. winnym zarzucanego mu czynu i wymierzenie mu kary 15 lat pozbawienia wolności, a także m.in. zapłaty nawiązki na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Obrona z kolei wniosła o uniewinnienie oskarżonego. Pełnomocnicy oskarżyciela posiłkowego natomiast - o uznanie winy oskarżonego.

W maju 2022 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu uniewinnił Adama Z. od zarzutu zabójstwa Ewy Tylman. Od tego nieprawomocnego wyroku apelację skierowała prokuratura zaskarżając wyrok w całości i wnosząc o uchylenie orzeczenia i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania. W grudniu 2023 roku Sąd Apelacyjny w Poznaniu uchylił wyrok sądu okręgowego i skierował sprawę do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji.

Trzeci proces Adama Z. przed Sądem Okręgowym w Poznaniu rozpoczął się 30 października ub. roku. Adam Z. nie przyznał się do zarzucanej mu zbrodni zabójstwa i odmówił składania wyjaśnień. W mowie końcowej prokuratura wniosła o zmianę kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonemu - na art. 162 par. 1 kk, czyli nieudzielnie pomocy - i uznanie Adama Z. winnym tego przestępstwa oraz wymierzenie mu kary 3 lat pozbawienia wolności, czyli najwyższego wymiaru kary za ten czyn. Ponadto wniosła o zasądzenie nawiązki w wysokości 50 tys. zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej i obciążenie go kosztami procesu oraz wymierzenie opłaty sądowej.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego poparł wnioski prokuratury, w szczególności dotyczące zmiany kwalifikacji prawnej czynu i wymierzenie oskarżonemu surowej kary. Obrońcy oskarżonego wnieśli o uniewinnienie zarówno od zarzucanego mu w akcie oskarżenia zarzutu zabójstwa z zamiarem ewentualnym, jak również - w przypadku zmiany kwalifikacji prawnej czynu - o uniewinnienie od zarzutu nieudzielenia pomocy. (PAP)

ajw/ agz/ js/