Kim był Prymas Wyszyński z pomnika w Manieczkach?

W dniu wczorajszym(03.08.2021) obchodziliśmy 120. rocznicę urodzin i 97. rocznicę święceń kapłańskich Ks. Kardynała Prymasa Stefana Wyszyńskiego, a w podśremskich Manieczkach w grudniu 2020 roku postawiono jego pomnik z cytatem św. Jana Pawła II, przy parafii Pw. Narodzin Najświętszej Maryi Panny. Poświęcony został 28 czerwca przez bp. Zdzisława Fortuniaka po sakramencie bierzmowania.

Kardynał zmarł w roku 1981, jednak wielu Polaków jakby o nim zapomniało, istniał w cieniu papieża Polaka. Ostatnimi czasy, poprzez ogłoszoną beatyfikację, pamięć o Wyszyńskim powróciła i obecnie powstaje mnóstwo pozycji książkowych na jego temat. Kim była ta wielka postać w dziejach polskiego Kościoła i narodu?

Stefan Wyszyński urodził się 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli na Podlasiu, jako syn Stanisława i Julianny z domu Karp. Tam rozpoczął naukę szkolną, następnie w Andrzejewie, po przeprowdzce do III klasy z językiem rosyjskim. Został wyrzucony ze szkoły za wybiegnięcie z lekcji, kiedy zmarła jego matka. Po tym ojciec załatwił dla niego korepetytora i sam włączył się w edukację syna. Dom rodzinny był bardzo religijny i patriotyczny, co spowodowało, iż mały Stefan miał komfortowe warunki rozeznać powołanie. W 1912 roku rozpoczyna naukę w Prywatnym Gimnazjum Męskim im. Wojciecha Górskiego w Warszawie. I wojna światowa przerwała naukę Stefana i wrócił na Podlasie. Został uczniem Gimnazjum Męskiego im. ks. Piotra Skargi. Był w tym czasie harcerzem. W wakacje 1917 podjął decyzję zostania duchownym. Zdobył pozwolenie od ojca, na przejście do Liceum Piusa X we Włocławku (Seminarium Niższe). Po zdaniu matury wstąpił do Seminarium Wyższego obok liceum. W słabym zdrowiu ukończył studia i 3 sierpnia 1924 roku przyjął święcenia kapłańskie samemu, gdyż przebywał wcześniej w szpitalu. 2 dni później odprawił swoja mszę prymicyjną na Jasnej Górze. Zostaje wikariuszem Katedry Włocławskiej i redaktorem dziennika „Słowo Kujawskie”. Podejmuje studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w zakresie prawa kanonicznego i nauk społecznych. W 1929 roku kończy studia obroniwszy pracę doktorską pt. Prawa Kościoła do szkoły. Otrzymuje stypendium na dalsze studia i wyrusza w roczną podróż naukową do Włoch, Francji, Belgii, Holandii oraz Niemiec. Po powrocie do Kraju w 1930 roku ks. Wyszyński podejmował się różnych prac: był wikariuszem na krótko Przedczu Kujawskim, a później przy Włocławskiej Katedrze - prof. nauk społecznych w Seminarium Duchowym, dyrektorem Diecezjalnych Dzieł Misyjnych. Prowadził Chrześcijański Uniwersytet Robotniczy, działał w Solidacji Mariańskiej oraz pomaga w Chrześcijańskich Związkach Zawodowych. Był redaktorem naczelnym pisma „Ateneum kapłańskie”. W latach 1930 - 1939 ogłosił ponad 100 publikacji. W 1938 roku
Wyszyński został mianowany przez kardynała Augusta Hlonda członkiem rady społecznej przy prymasie Polski. Wojna przerywa działalność Wyszyńskiego i na początku września ks. prof. razem z innymi młodymi mężczyznami udał się na wojenną tułaczkę na Wschód. Wrócił jednak niedługo do Włocławka. Niestety Niemcy nie pozwolili organizować nauki w Seminarium. Był imiennie poszukiwany przez gestapo. Na stanowczy rozkazy biskupa Michała Kozala opuścił miasto. Od listopada 1939 do lipca 1940 roku przebywał u swojej rodziny w Wrociszewie. W lipcu 1940 roku na wezwanie swojego duchownego ks. Korniłowicza udał się do majątku Zamoyskich – Kozłówki, aby objąć opieką grupy sióstr i niewidomych przesiedlonych z Lasek. W październiku 1941 roku ponownie zaatakowała go choroba płuc. Zuzelanin wyjechał do Zakopanego i zamieszkały u sióstr urszulanek. Pewnego dnia przyszła gestapo i zaaresztowało Wyszyńskiego jednak nie rozpoznano go, a po przesłuchaniu wypuszczono. Od końca października 1941 do czerwca 1942 roku przebywał w Żułowie, opiekując się gromadką sióstr i niewidomych. W czerwcu 1942 roku udał się do podwarszawskich Lasek, aby zastąpić w pracy ks. Jana Zieje. Pracował pod pseudonimem „Siostra Cecylia” i był kapelanem Zakładu dla Niewidomych. W czasie Powstania Warszawskiego ks. Wyszyński był kapelanem Armii Krajowej w grupie „Kampinos” i szpitalu powstańczym w Laskach oraz używał pseudonimu „Radwan 3”. Po wojnie wyjechał z Lasek do Włocławka i wrócił do przedwojennych zajęć. Zaczął organizowanie Seminarium utworzonej na plebanii ks. dziekana Stanisława Tywonka, w parafii Lubraniec. Został rektorem odnowionej uczelni, a 15 sierpnia 1945 roku został Mianowany kanonikiem kapituły katedralnej we Włocławku. 4 marca 1946 został prekonizowany przez papieża Piusa XII biskupem diecezjalnym diecezji lubelskiej. Święcenia biskupie otrzymał 12 maja z rąk kard. Augusta Hlonda, prymasa Polski na Jasnej Górze. W swoim herbie biskupim umieścił słowa „Soli Deo” (pol. Samemu Bogu). W dniach 22–24 maja 1946 po raz pierwszy uczestniczył w obradach Konferencji Episkopatu Polski. Był najmłodszym (45 lat) członkiem tego gremium. Uroczysty ingres odbył się 26 maja 1946 w Lublinie. Objął funkcję Wielkiego Kanclerza KUL-u, na którym w latach

1947–1948 prowadził wykłady na Wydziale Prawa i Nauk Ekonomiczno-Społecznych. Jako biskup lubelski w 1946 wznowił działalność Instytutu Wyższej Kultury Religijnej czy też założył Związek „Caritas”. 12 listopada 1948 papież Pius XII na konsystorzu w Rzymie mianował arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim, a tym samym prymasem Polski, bp. Stefana Wyszyńskiego. Bulla nominacyjna została podpisana przez papieża 16 listopada. Ingres w Gnieźnie odbył się 2 lutego 1949. 29 listopada 1952 podano wiadomość o wyniesieniu przez papieża Piusa XII do godności kardynała, prymasa Polski, a 12 stycznia 1953 na tajnym konsystorzu w Rzymie został nominowany ostatecznie kardynałem oraz członkiem kolegium kardynalskiego. Brał udział w czterech konklawe: w 1958, 1963 oraz w sierpniu i październiku 1978. W 1958, kiedy oddano na niego kilka głosów. 6 lipca 1949 z jego inicjatywy rozpoczęły się systematyczne rozmowy z rządem w ramach tzw. Komisji Mieszanej, które doprowadziły przy jego poparciu oraz znacznej pomocy biskupa łódzkiego Michała Klepacza do zawarcia 14 kwietnia 1950 porozumienia z władzami komunistycznymi. Inicjatorem podpisania tego porozumienia ze strony Episkopatu był sam Wyszyński. Późnym wieczorem 25 września 1953 Wyszyński został zatrzymany w tzw. małym salonie papieskim, znajdującym się na parterze Domu Arcybiskupów Warszawskich. Z rzeczy osobistych zabrał ze sobą tylko różaniec i brewiarz. Był przetrzymywany w katolickich klasztorach z siostrą zakonną Marią Leonią Graczyk i księdzem Stanisławem Skorodeckim. Przebywał w następujących miejscach odosobnienia: Rywałd (25 września 1953 – 12 października 1953), Stoczek Klasztorny (12 października 1953 – 6 października 1954), Prudnik (6 października 1954 – 27 października 1955), Komańcza (27 października 1955 – 26 października 1956). W czasie październikowego przesilenia politycznego w 1956 został zwolniony z internowania i powrócił 28 października do Warszawy. 8 grudnia 1956 roku doprowadził do zawarcia nowego, korzystnego dla Kościoła, tzw. małego porozumienia z władzami. Izolowany w klasztorze franciszkanów w Prudniku, a następnie klasztorze sióstr nazaretanek w Komańczy pod wpływem lektury powieści „Potop” – Henryka Sienkiewicza napisał 16 maja 1956 tekst ślubów narodowych, które miały być odnowieniem królewskich ślubów lwowskich Jana Kazimierza w ich trzechsetną rocznicę. 26 sierpnia 1956 pielgrzymom (ok. 1 mln) zebranym na Jasnej Górze odczytał je – po przekazaniu ich 22 maja tegoż roku w tajemnicy z Komańczy generałowi paulinów o. Alojzemu Wrzalikowi OSPPE przez Janinę Michalską, która schowała tekst pod bluzką – bp Michał Klepacz, pełniący obowiązki przewodniczącego Episkopatu Polski. W latach 1957–1966 przeprowadził obchody Tysiąclecia Chrztu Polski, poprzedzone z jego inicjatywy dziewięcioletnią Wielką Nowenną Tysiąclecia. Z jego inicjatywy na główne obchody 3 maja 1966, na Jasną Górę miał przybyć zaproszony przez niego papież Paweł VI, ale władze nie wyraziły na to zgody. Podczas kazania na procesji uroczystości Bożego Ciała w Warszawie 20 czerwca 1957 zapowiedział peregrynację po wszystkich parafiach w Polsce kopii cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Uczestniczył aktywnie w obradach soboru watykańskiego II. Podczas pierwszej sesji soborowej został mianowany przez papieża Jana XXIII członkiem Sekretariatu do Spraw Nadzwyczajnych, a później przez kolejnego papieża Pawła VI, członkiem Prezydium soboru. W 1965 był jednym z inicjatorów wystosowania orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich. Wspierał działania posłów środowisk katolickich (Znak, „Pax” i ChSS) w Sejmie PRL. 5 maja 1977 Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela wystąpił do Komitetu Pokojowej Nagrody Nobla w parlamencie norweskim o przyznanie jej prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu. Wniosek do Pokojowej Nagrody Nobla za 1978 wystosowała również Światowa Unia Chrześcijańskich Demokratów. W czasie polskiego sierpnia 1980 w trosce o pokój i dobro narodu wzywał do rozwagi i odpowiedzialności. 26 sierpnia 1980 wygłosił na Jasnej Górze homilię w której wyłożył stanowisko Kościoła w stosunku do rodzącej się Solidarności. W latach 1980–1981 pośredniczył w rozmowach między władzami PRL a Solidarnością. Dotyczyło to m.in. tzw. prowokacji bydgoskiej, kiedy to wzywał do umiarkowania niektórych członków Solidarności dążących do strajku generalnego. W połowie marca 1981 u Wyszyńskiego rozpoznano chorobę nowotworową. Mimo starań lekarzy nie dało się zahamować jej rozwoju. 16 maja 1981 roku prymas przyjął sakrament namaszczenia chorych. w czwartek 28 maja, w uroczystość WniebowstąpieniaPańskiego o godzinie 4:40. W oficjalnym komunikacie Rady Głównej Episkopatu Polski podano, że przyczyną śmierci był „rozsiany proces nowotworowy jamy brzusznej o wybitnej złośliwości i szybkim postępie”. Uroczystości pogrzebowe, którym przewodniczył sekretarz Stanu Watykanu kard. Agostino Casaroli odbyły się 31 maja. Ceremonia rozpoczęła się liturgią żałobną w kościele seminaryjnym przy Krakowskim Przedmieściu, z którego następnie ruszył kondukt żałobny z udziałem delegacji oficjalnych kościelnych i świeckich oraz tłumów ludzi. Kondukt żałobny doszedł do placu Zwycięstwa, gdzie odbyła się msza święta pod przewodnictwem kard. Casarolego. Z placu Zwycięstwa kondukt ruszył do bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela, gdzie odbyła się ostatnia część ceremonii pogrzebowej. Trumna z ciałem prymasa została umieszczona na kamiennym sarkofagu w podziemiach archikatedry. Od 1988 roku rozpoczął się proces beatyfikacyjny Prymasa i w końcu 29 listopada 2018 roku konsylium lekarskie Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych zatwierdziło cud za jego wstawiennictwem a 2 października 2019 papież Franciszek podpisał dekret zatwierdzający ten cud, jakim jest uzdrowienie dziewiętnastoletniej dziewczyny chorej na nowotwór tarczycy, co otworzyło drogę do jego beatyfikacji, którą w końcu zaplanowano na 12 września 2021 roku. Faktem niepodważalnym jest, że Prymas Wyszyński zasłużył się polskiemu narodowi w wielkim stopniu, pełniąc prawie poprzez cały okres Polski komunistycznej funkcję przypominającą interrexa z czasów bezkrólewia, kiedy jeszcze istniała I Rzeczpospolita. Swoimi działaniami, myślami ochronił dziedzictwo narodowe przed zbezczeszczeniem przez władze z sowieckiego nadania. Dzięki m.in. jego poczynaniom zjawisko „Solidarności” mogło wystąpić i rozpoczęło okres „obalania komuny” we wszystkich demoludach wraz z ZSRR. Pamiętajmy o Słudze Bożym Wyszyńskim, czytajmy jego dzieła, gdyż można zaczerpnąć od tego męża stanu wiele mądrości, recept jak miłością zwalczać zło. Na internowaniu założył sobie: „Nie zmuszą mnie niczym do tego, bym ich nienawidził”.

Zebrał i opracował: Wiktor Chicheł